Oorlogspers WO I
Afgelopen week gebruikte ik in mijn stories op instagram een paar keer een oud krantenknipsel als illustratie bij het verhaal over mijn overgrootouders die bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog naar Engeland vluchtten. Omdat ik daar een paar vragen over kreeg, zet ik graag alles nog eens op een rijtje.
het verleden komt steeds dichterbij
Hoe langer iets geleden is, hoe dichterbij de geschiedenis soms komt. Hoe gek is dat?
Toen ik zo’n twintig jaar geleden voor mijn opleiding tot historica een familiegeschiedenis moest schrijven, inclusief stamboom, doorkruiste ik nog het hele land om in bevolkingsregisters te snuisteren. Literatuur om de context van mijn familiegeschiedenis te schetsen zocht ik op via gedrukte bibliografieën en bakken vol steekkaarten. Soms voelt het als een ander tijdperk.
Door het digitaliseren en online ontsluiten van bronnen, wordt het steeds makkelijker om met één muisklik toegang te krijgen tot informatie die ik twintig jaar geleden pas gevonden had na weken zoeken en bladeren. Of er misschien zelfs in alle vermoeidheid helaas had gemist omdat mijn aandacht even verslapte.
Twintig jaar geleden doorploegde ik nog bakken vol steekkaarten om publicaties op te zoeken in de universiteitsbibliotheek. Vandaag kan je al heel veel bronnen gewoon online raadplegen van bij je thuis.
nieuws over de Groote Oorlog
Zo is er het geweldige digitaliseringsproject Nieuws van de Groote Oorlog. Meer dan 270 000 pagina’s uit verschillende Belgische collecties werden gedigitaliseerd en online ontsloten. Gelukkig hoef je die duizenden pagina’s niet meer een na een te doorbladeren, maar kan je namen, plaatsen of trefwoorden invullen en een zoekopdracht laten uitvoeren. De zoekresultaten kan je verder filteren op onder meer taal, publicatiedatum of soort.
Nadat je een profiel hebt aangemaakt kan je ook netjes al de artikels die jou interesseren bewaren in ‘collecties’. Zo hou je het bronmateriaal per project of per familielid mooi bij elkaar.
een stem uit België
Zijn er in jouw familie mensen gevlucht tijdens de Eerste Wereldoorlog? Dan loont het zeker de moeite om de databank Nieuws van de Groote Oorlog te raadplegen. De kans is groot dat je zoektocht resultaten oplevert uit De stem van België. Deze krant werd tijdens de oorlog in Londen immers speciaal uitgegeven om informatie en morele steun te kunnen geven aan gevluchte Belgen. Via de krant zochten uiteengerukte families terug contact met elkaar, kregen de vluchtelingen informatie over de toestand in hun thuisland en hielden ze elkaar op de hoogte van het reilen en zeilen in de gemeenschappen waar ze tijdelijk verbleven.
De stem uit België was een soort lijm om de bevolking die het land was ontvlucht bij elkaar te houden. Zeker in de beginperiode van de oorlog staan er in de krant veel ‘opsporingsberichten’: mensen die contact zoeken met familieleden waarvan ze niet weten waar die in de chaos van de vlucht terecht zijn gekomen.
In de krant van 23 juli 1915 verscheen dit berichtje over de begrafenis van het zoontje van mijn overgrootmoeder.
de rijkdom van oude kranten
Ben je niet specifiek op zoek naar kranten uit de Eerste Wereldoorlog? Dan kan terecht op Abraham, de digitale krantendatabank van Belgische kranten bewaard in Vlaamse bibliotheken en andere erfgoedinstellingen. Ook de Koninklijke Bibliotheek van België biedt toegang tot een aantal kranten.
Het loont altijd de moeite om namen van familieleden door een krantendatabank te halen. Als die iets niet-alledaags hebben meegemaakt, is de kans groot dat dat een spoor heeft achter gelaten in de gazetten. Hou er wel rekening mee dat gemeenten soms anders gespeld werden en persoonsnamen soms verschillende schrijfwijzen kennen.
Heel wat (lokale) kranten zijn echter nog niet gedigitaliseerd, dus vertrouw niet enkel op het materiaal dat online beschikbaar is.
hoe zit het bij de buren? Nederland
In Nederland heet de digitale goudmijn van gedigitaliseerde kranten, boeken en tijdschriften Delpher.
Ben je zelf bezig met het schrijven van je familiegeschiedenis of het levensverhaal van je ouders of grootouders en loop je vast? Stuur mij gerust een berichtje & ik help je graag weer op weg!